Stacja i wieś Koluszki w XIX wieku

W "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich" wydanym w 16 tomach latach 1880-1902 można odnaleźć następującą notatkę dotyczącą Koluszek i okolicznych miejscowości: "Przeprowadzenie linii Drogi Żelaznej Warszawsko - Wiedeńskiej przerzynającej powiat brzeziński w całej długości, rozkwit przemysłu fabrycznego w sąsiednim powiecie łódzkim i w mieście Tomaszowie, leżącym na granicy południowej powiatu sprowadziły podniesienie się rolnictwa i znacznie stosunkowo zaludnienie, pomimo średnio urodzajnej gleby. Liczne drogi bite przerzynające powiat we wszystkich kierunkach i łączące wszystkie ważne osady, kolej fabryczno-łódzka idąca od stacyi Koluszki do Łodzi, postawiły tę okolicę w wyjątkowo przyjaznych warunkach dla rozwoju rolnictwa i przemysłu. Z przeprowadzeniem kolei, z napływem ludności rolniczej znikły lasy tak że dziś jedynie w południowo-wschodniej części powiatu około Ujazdu spotykamy większe obszary leśne, niknące przecie w skutek rozwoju fabryk w Tomaszowie. " 

Koluszki na mapie z 1902 r.

We wspomnianej książce opis okolicznych terenów można znaleźć także pod hasłem dotyczącym pobliskiej rzeki: "Mroga, dopływ Bzury, ma swój początek w lesie gałkowskim, w gminie Gałków, powiatu brzezińskiego. Na terytoryum Gałkówka ma jeszcze pozór strumyka, płynie bystro, kręto w kierunku południowo-wschodnim i w tym kierunku przepływa przez wieś Koluszki. Tu już przybiera charakter rzeczółki, zbiera wody z kilku bocznych strumyków i w Koluszkach porusza falusz i młyn. Dalej Mroga skręca na wschód i w tym kierunku swego biegu obraca młyny we wsiach: Lisowice, Tworzyjanki, Bronowice, Rogów. Do tej miejscowości przepływa przez grunta gliniaste i gliniasto-piaszczyste, co nawet odbijało się na jej mętnych wodach; za młynem rogowskim nagle zwraca się na lewo, przybiera kierunek północny, grunta gliniaste zostawia po prawej stronie, po lewej zaś ma szczerkowate i piaszczyste."